پاسخ:

 

بیان احوالات روز قیامت در قرآن کریم دارای ویژگی های فراوانی است که به تناسب بحث به دو مورد آن اشاره می شود:

 

اول: آسمان و زمین روز قیامت غیر آسمان و زمین دنیاست:

 

«یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»، در آن روز که این زمین به زمین دیگر، و آسمانها (به آسمانهاى دیگرى) مبدل مى ‏شود، و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر مى‏ گردند!(۱)

 

دقت کنید، وقتی آسمان و زمین (که خاستگاه غالب تحولات مادی است) تغییر کند بسیاری از قوانین به تبع آن تغییر خواهد کرد، لذا در ادامه آیه صحبت از بروز و ظهور است، یعنی همه چیز آشکار می شود.

 

در آن روز چه اتفاقی خواهد افتاد که هیچ چیز، مخفی نمی ماند؟

 

جواب سۆالاتی از این قبیل تفصیلا داده نشده است، یعنی دقیقا مشخص نیست عوامل و قوانین فراوان این دنیا چه مقدارش در آن دنیا تغییر خواهد نمود، به این آیه دقت کنید:

 

«أَ فَعَیینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فی‏ لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدیدٍ»، آیا ما از آفرینش نخستین عاجز ماندیم (که قادر بر آفرینش رستاخیز نباشیم)؟! ولى آنها (با این همه دلایل روشن) باز در آفرینش جدید تردید دارند!(۲)

 

همچنین در آیه دیگری می فرماید:

 

«عَلى‏ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَکُمْ وَ نُنْشِئَکُمْ فی‏ ما لا تَعْلَمُونَ….» از آنکه مانند شما را بجایتان آوریم و در کیفیتى که بى ‏خبرید شما را بیافرینیم.(۳)

 

قرار است ما را به کیفیتی که نمی دانیم محشور کنند!!

 

 

دوم: همه انسانها دارای یکسری ویژه گی های منحصر به فردی بوده که باعث تشخص آنها می شود، از تفاوت در رنگ و شکل و قد گرفته تا تمامی مشخصات فیزیکی که اگر آنها نباشد مجرم و نیکوکار مشخص نخواهد شد و امورات دنیا مختل می شود، مثل دوقلوهائی که کاملا شبیه هم هستند، حال اگر همه مردم دقیقا شبیه همدیگر بودند چه مشکلات فراوانی که پیش نمی آمد، به هر حال تشخص باید باشد تا امکان تنبیه و تشویق و امتیاز و غیره ممکن باشد.

 

روز قیامت، انسانها با تشخصات منحصر به فردشان محشور شده تا حدّی که سرانگشتان آنها نیز به مانند دنیا بازگردانده خواهد شد. و صد البته این تشخصات به امور مادی محدود نخواهد شد، بلکه انسانها طبق روحیاتی که برای خود در دنیا انتخاب کردند محشور خواهند شد، به عبارت دیگر صورت ظاهری را خداوند برایمان آفریده و ما هیچ نقشی در اصل و فرع آن نداشته و با ما هیچ مشورتی نشده است، جنسیت، قومیت، قد، وزن، شکل، رنگ، والدین و … از مسائلی هستند که ما در انتخابشان هیچ نقشی نداریم، اما صورت باطنی را به میل خود ترسیم می کنیم، و وقتی می فهمیم که چه نقشی بر روحمان زدیم که پرده ها کنار رود، یعنی در این دنیا چهره باطنی ما پشت چهره ظاهری انسانی ما پنهان است، اما در آن روز همه چیز صورت حقیقی به خود گرفته و عیان خواهد شد، لذا بعضی به شکل حیوانات درخواهند آمد، و این نیست مگر بخاطر انتخاب بدشان.

 

 

در روایات آمده است که دامنه‏ ى مسخ در قیامت با توجّه به خصوصیّات روحى افراد، گسترده‏ تر خواهد بود. در قیامت مردم ده گونه محشور مى‏ شوند:

 

(۱)- شایعه‏ سازان، به صورت میمون. (۲)- حرام خواران، به صورت خوک. (۳)- رباخواران، واژگونه. (۴)- قاضى ناحقّ، کور.(۵)- خودخواهان مغرور، کر و لال. (۶)- عالم بى‏ عمل، در حال جویدن زبان خود. (۷)- آزار دهنده‏ ى همسایه، دست و پا بریده. (۸)- خبرچین، آویخته به شاخه‏ هاى آتشین. (۹)- عیّاشان، بدبوتر از مردار. (۱۰)- مستکبران، در پوششى از آتش.(۴)

 

 

 

پی نوشت:

 

(۱) ابراهیم/۴۸٫

 

(۲) ق/۱۵ .

 

(۳) واقعه/۶۱ .

 

(۴) ر.ک، تفسیر مجمع‏ البیان و نورالثقلین و صافى، ذیل نباء/۱۸٫

بخش اعتقادات شیعه تبیان