---

اگر نسبت به انجام فریضه نماز کاهل هستیم، یا خدای ناخواسته نماز نمی خوانیم و یا از خواندن نماز لذت نمی بریم، چه کنیم؟ چه عوامل و موانعی در انجام عارفانه و عاشقانه این فریضه ی مهم الهی، نورانی وجود دارد؟ چه محورها و مدارهایی را باید لحاظ کنیم که پاسخ صحیح و عملی برای سئوالهای مذکور بیابیم؟ برای پاسخ به این سۆالات مطالب ذیل را با هم مرور می کنیم؟

---

۱- میزان ضعف یا قوت در آگاهی و شناخت در حوزه مسائل دینی بویژه توحید – نبوت – امامت – عدل و معاد و نیز ارزش های اخلاقی ضعف و قوت ما در نماز را تعیین می کند.

فراموش نکنیم که نماز یک قطعه از پازل تکالیف دینی و اعتقادات مذهبی ماست. کاهلی نماز محصول ضعف در شناخت و پذیرش در سایر ابعاد دین می باشد. ساده ترین راه، مطالعه کتابهایی در زمینه های دینی و نماز می باشد.

۲- تجربه های تلخ یا شیرین از نماز یا محیط های مذهبی تأثیرات فوق العاده در گرایش و یا عدم گرایش به نماز خواهد داشت. مسافرت های خانوادگی و فامیلی به اماکن متبرکه و زیارتگاه ها اگر توأم با خاطرات خوش و شیرین همراه باشد همراهان را به نماز و ارزش های دینی علاقمند می سازد.

۳- معاشرت و تعامل با خوبان خویشان و اطرافیان اگر اهل نماز و رعایت شئون اخلاقی و دینی باشند، در تقویت بنیه ی دینی و علاقمندی به نماز و انجام تکالیف شرعی نقش بسیار مهمی دارد، تا آنجا که در روایات آمده است: انسان

---

یکی از اعمال بسیار سفارش شده از سوی ائمه

اطهار (ع)،زیارت امام حسین (ع) در کربلا

می‌باشد، به نحوی که برای آن، فضیلت‌های

بی‌شماری ذکر شده است.

---

در این باب آمده است:

۱- هنگامی که فردی تصمیم به زیارت آن حضرت می‌گیرد، خداوند گناهانش را مورد بخشایش قرار می‌دهد و هنگامی که در راه زیارت او گام می‌سپارد، آن‌ها را از کارنامه عملش محو می‌نماید و در مرحله بعد، کارهای شایسته‌اش را چند برابر می‌سازد و همین‌گونه در هر مرحله‌ای به کارهای نیک او افزوده می‌شود تا وارد بهشت گردد. هنگامی که آهنگ زیارت آن حضرت نموده و غسل کند، پیامبر گرامی، ندایش می‌دهد که: «یا وفد الله! ابشروا بمرافقتی فی الجنه…؛ ای روی آورنده به خدا؛ و ای میهمان او؛ بشارتت باد به همراهی من در بهشت، و امیرمومنان (ع) به او ندا می‌دهد که: انا ضامن لقضاء حوائجکم…؛ من ضامن برآورده شدن خواسته‌های شما هستم، و آن دو گرامی، از چپ و راست، همراهی‌اش می‌کنند تا از زیارت بازگردد. (۱)

۲- هنگامی که در راه سفر و تهیه زاد و توشه برای زیارت آن حضرت، هزینه نماید، در برابر هر درهم از هزینه‌اش، پاداشی همچون کوه «احد» به او ارزانی می‌دارند و چند برابر آنچه انفاق نموده است، جایگزین آن می‌سازند و همه بلاها را از او برمی گردانند، از این رو در روایتی آمده است که: خداوند برای هر درهم بخشش زائر حسین (ع) در راه خدا، ده هزار درهم پاداش می‌دهد، و فراتر از همه این پاداش‌های مادی، خشنودی خدا و دعای خیر پیامبر، علی و امامان (ع) است که بدرقه راه اوست. (۲)

۳- هنگامی که از منزل خود خارج می‌شود از جهات شش‌گانه او، ششصد فرشته او را همراهی می‌کنند. (۳)

۴- به هنگام راهپیمایی به سوی مرقد امام حسین (ع)، به هر چیز و هر نقطه‌ای گام نهد، دعایش می‌کنند. (۴) چون گام‌هایش را برمی‌دارد و می‌نهد، به هر گامی، هزار کار شایسته دارد. اگر بر کشتی نشسته باشد، با حرکت کشتی، خداوند ندایش می‌دهد که: آگاه باش که رستگار شدی و بهشت به وجود شما خوشبخت گردید، (۵) و هنگامی که بر مرکب سوار شود، با حرکت هر دست آن، پاداش هزار کار شایسته خواهد داشت. (۶)

۵- هنگامی که در راه کوی دوست، خورشید بر او بتابد، گناهانش را، به مانند آتشی که هیزم را می‌بلعد و نابود می‌کند، از بین می‌برد. (۷)

۶- هنگامی که از شدت حرارت هوا، عرق می‌کند و یا رنج و خستگی بر او دست می‌دهد، روایت شده است که: «از عرق او، هفتاد هزار فرشته پدید می‌آید که تا روز برپایی رستاخیز، ستایش خدا می‌کنند و برای زائر حسین (ع) بخشایش او را می‌طلبند.» (۸)

۷- هنگامی که با آب فرات، غسل زیارت می‌نماید، همه گناهانش می‌ریزد. آنگاه پیامبر ضمن میهمان خدا خواندن او، بشارت بهشت و هم‌نشینی خود را به او می‌دهد و امیر مۆمنان (ع) برآورده شدن خواسته‌ها و برطرف ساختن گرفتاری

هنگام ناامیدی، به کدام آیه مراجعه کنیم؟

 

---

روزی امام علی (ع) رو به سوی مردم کرد و فرمود:

«به نظر شما امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام آیه است؟

 

---

در جلد سوم کتاب «شناخت‌نامه قرآن برپایه قرآن و حدیث» نوشته «محمد محمدی ری‌شهری»، در داستان جالبی از امیرالمۆمنین حضرت علی (ع) آمده است: روزی امام علی (ع) رو به سوی مردم کرد و فرمود: «به نظر شما امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام آیه است؟».

بعضی گفتند: آیه ۴۸ سوره میارکه «نساء» که می‌فرماید «إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاء؛ همانا خدا این [گناه] را که به او شرک ورزیده شود نمی‌آمرزد و غیر از آن را برای هر که بخواهد می‌آمرزد». امام علی (ع) فرمودند: «خوب است، ولی آنچه من می‌خواهم نیست».

بعضی به آیه ۱۱۰ سوره مبارکه «نساء» اشاره کردند و گفتند: امیدبخش‌ترین آیه قرآن این آیه است «وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحیماً؛ و هر که کار بدی کند یا به خود ستم کند، سپس از خدا آمرزش طلبد، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت»؛ امام علی (ع) فرمود: «خوب است، ولی آنچه را می‌خواهم نیست».

بعضی دیگر گفتند: آیه ۵۳ سوره مبارکه «زمر» که می‌فرماید: «قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن

---

حسین (ع) سرور و سالار شهیدان و بهترین آرامش‌

دهنده و شفاعت کننده است، و البته قرائت زیارت

عاشورا، راهی برای نزدیکی به سیدالشهدا (ع)،

تعجیل در دعاها و حاجات خیر و گشایش مشکلات است.

---

قرائت زیارت عاشورا، مهم‌ترین آیین ماه محرم‌الحرام است و ما شیعیان با خواندن این زیارت به سرور و سالار شهیدان سلام می‌دهیم و از شالوده ستم و ظلم بر آن عزیز، بیزاری می‌جوییم.

برپایی زیارت عاشورا در محرم

در ماه‌های محرم و صفر، برگزاری زیارت عاشورا در مساجد، تکایا، حسینیه‌ها و مجالس عزای امام حسین (ع) به یک سنت تبدیل شده است، هر چند که در سایر ایام سال برگزاری زیارت عاشورا رونق دارد، اما در ماه عزای سالار شهیدان، بیشتر است.

وقتی آبروی حسین (ع) واسطه آبرومندی ما می‌شود، آن گاه که وضو می‌سازی و با نیت پاک و دلی پر از حاجت رو به قبله می‌نشینی و زیارت شریف عاشورا را آغاز می‌کنی و به حسین (ع) سلام می‌دهی السلام علیک یا اباعبدالله … لحظاتی خود را جدای از دنیا و تعلقاتش احساس می‌کنی.

آن‌جا که در زیارت عاشورا لعن می‌فرستی بر مردمی که شالوده ستم و بیدادگری را بر خاندان رسول‌الله (ص) ریختند، قلب انسان سنگین می‌شود از این همه قساوت، سنگ‌دلی و بی‌رحمی.

آن لحظه که در زیارت عاشورا زمزمه می‌کنی، خدایا؛ قرار ده مرا نزد خودت آبرومند به وسیله حسین (ع)، احساس می‌کنی، خداوند نگاهی دیگر به تو دارد به واسطه آبروی نور دیده دخت عزیز و بزرگوار رسول الله (ص).

و آن‌گاه که در پایان زیارت عاشورا به پروردگار عزیز می‌گویی، خدایا روزیم گردان شفاعت حسین (ع) را در روز ورود به صحرای قیامت و ثابت بگذار گام راستیم را در نزد خودت با حسین (ع) و یاران حسین‌(ع)، انگار رها می‌شوی از تمام دغدغه‌ها و دشواری‌های این روزگار.

حسین (ع) یعنی عشق

حسین (ع) زیباترین واژه هستی است، حسین (ع) یعنی عشق، عشق به همه خوبی‌ها، حسین(ع) شخصیتی است که خداوند در روز عرفه، نخست به زائران سیدالشهدا (ع) نظر می‌کند، بعد به زائران خانه خودش.

حضرت امام صادق (ع) می‌فرماید: «هر کس به وسیله خواندن زیارت عاشورا، جدم حسین (ع) را زیارت کند،

---

امام کاظم (علیه‌السلام) فرمودند: کمترین ثوابی که

به زائر امام حسین (علیه‌السلام) در کرانه فرات، داده

می‌شود این است که تمام گناهان مقدّم ومۆخرش

بخشوده می‌شود. به شرط این که حق و حرمت و

ولایت آن حضرت راشناخته باشد.

---

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

مَنْ باتَ عِنْدَ قَبْرِالْحُسَیْنِ علیه‌السلام لَیْلَهَ عاشُورا لَقِیَ اللّه یـَوْمَ الْقیامَهِ مُلَطَّخا بِدَمِهِ، کَأَنَّما قُتِلَ مَعَهُ فی عَرصَتِهِ کَربَلا؛

کسی که شب عاشورا را در کنار مرقد امام حسین (علیه‌السلام) سحرکند، روز قیامت در حالی به پیشگاه خدا خواهد شتافت که به خونش آغشته باشد، مثل کسی که در میدان کربلا و در کنار امام حسـین (علیه‌السلام) کشته شده باشد.

وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۷۲

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

مَنْ أَرادَ أَنْ یَکُونَ فِی جِوارِ نَبِیِّهِ وَجِوارِعَلِیٍّ وَفاطِمَهَ فَلایَدعْ زِیارَهَ الْحُسَیْنِ علیهم السلام؛

کسی که می‌خواهد در همسایگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و در کنار امام علی (علیه‌السلام) و حضرت فاطمه (علیهاالسلام) باشد، زیارت امام حسین (علیه‌السلام) را ترک نکند.

وسائل الشیعه، حج ۱۰، ص ۳۳۱، ح ۳۹٫

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

لَوْ أَنَّ أَحَدَکُمْ حَجَّ دَهْرَهُ ثُمَّ لَمْ یَـزُرِالْحُسَـیْن بْنَ عَلِیٍّ علیه‌السلام لَکانَ تارِکا حَقّا مِنْ حُقُوقِ رَسُولِ اللّه صلی الله علیه و آله لأَِّ حَقَّ الْحُسَیْنِ علیه‌السلام فَریضَهٌ مِنَ اللّه تَعالی، واجِبَهٌ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ؛

اگر یکی از شما تمـام عمرش را احرام حج بندد، اما امام حسین (علیه‌السلام) را زیارت نکند، هر آینه حقّی از حقوق رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را ترک کرده است؛ چرا که حق حسین (علیه‌السلام) فریضه‌ای است الهی و بر هر مسلمانی واجب و لازم است.

وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۳۳

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند:

ساغر کرببلا ، پر ز شرابست هنوز

حالِ گلگون کفنان، از تو خرابست هنوز

گر چه بسیار گذشتست ز داغ تو ولی

حال خونینِ دل، از داغ، کبابست هنوز

ظالمی خواست نماند ز تو نامی اما

دیده کور یزیدی به سرابست هنوز

چشمِ سقای حرم دوخته بر آب فرات

اصغر آخر به حرم تشنه آبست هنوز

اصغرم چنگ مزن، رفته عمو آب بیاره

مَشک عباس تهی، فکر ربابست هنوز

میرسد بانگ عمو، العطشی بر گوشم

همچو امواج، عمو، در تب و تابست هنوز

بینوا دخترکی ،گرم به آن وعده آب

ساقیا ،رو به حرم، وقتِ شتابست هنوز

تا ز خجلت، به زمین خورد، چنان خیمه گهت

عالمی در غمِ تو، خانه خرابست هنوز

کوفیان آب رویِ زاده زهرا بستند

کربلا ،تشنه یک، جرعه جوابست هنوز

خون چکان دیده درین ماتم عظماست «مبین»

عالمی در غمِ او، در تب و تابست هنوز

نصرالدین کریمی (مبین) از زیاران

   وزن شعر: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن/

 

عزاداری برای سید الشهدا علیه السلام، به دلیل اهداف بلند و نقش سازنده فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن، از جایگاه ویژه ای در سخن و سیره اهل بیت علیهم السلام برخوردار است. استفاده از مدح و مرثیه، همواره بعنوان اهرمى در دفاع ازحق و مبارزه با حکومتهاى جور، مورد استفاده قرار مى گرفت. در اینگونه مجالس، احساس و عاطفه، به کمک شعور مى آید و مکتب عاشورا زنده مى ماند چراکه اشک، زبان گویاى احساسهاى عمیق یک انسان متعهّد و پاى بند به خطّ حسینى و کربلایى است.

 

---

 

در این نوشتار نگاهی کوتاه می افکنیم بر سرگذشت و حالات کسانیکه به این مجالس لاهوتی متمسّک شدند و آثار شگفت انگیزی را مشاهده نمودند.

 

همچون محبوب

شاید بعضى از بى خردان متوجّه اهمیّت عزادارى براى حضرت سیّد الشهداء علیه السلام را نشوند و ندانند که دهها حدیث در اهمیّت عزادارى براى حضرت ابى عبداللّه الحسین علیه السلام رسیده و حتّى تمام علماء و مراجع تقلید خودشان به آن مبادرت می کرده اند و یکى از وسائل تشرف به محضر حضرت بقیّه اللّه (عج) را گریه بر حضرت سید الشهداء علیه السلام مى دانسته اند.

مرحوم علاّمه سید بحر العلوم روز عاشورائى با عدّه اى از طلاب از کربلا به استقبال دسته سینه زنى بزرگ طویرج مى روند، ناگهان طلاب مى بینند مرحوم سیّد بحرالعلوم با آن عظمت و مقام شامخ علمى عمامه و عبا و قبا و عصا را کنار انداخت و مثل سایر سینه زنها لخت شده و خود را میان عزاداران و سینه زنان انداخت و به سر و سینه مى زند.

طلاّبى که با معظم له به استقبال آمده بودند هرچه مى کنند که مانع از آن همه احساسات پاک و محبّت بشوند میّسر نمى گردد. بالاخره عدّه اى از طلاّب براى حفظ سیّد بحرالعلوم اطراف ایشان را می گیرند که مبادا زیردست و پا بیافتد و ناراحت شود، تا اینکه بعد از اتمام برنامه سینه زنى بعض از خواص از آن عالم بزرگ مى پرسند چگونه شد که شما بى اختیار وارد دسته سینه زنى شدید و آنگونه مشغول عزادارى گردیدید؟

فرمود: وقتى به دسته سینه زنى رسیدم دیدم حضرت بقیه اللّه عجّل اللّه تعالى فرجه الشریف با سر و پاى برهنه میان سینه زنها به سر و سینه مى زنند و گریه مى کنند من نتوانستم طاقت بیاورم لذا از خود بى خود شدم در خدمت حضرتش مشغول سینه زدن گردیدم .

عشقی که نمی سوزد

جایى که آتش جهنم که قابل مقایسه با آتش دنیا نیست به وسیله امام حسین علیه السلام خاموش و برد و سلام مى گردد پس نسوزانیدن آتش ضعیف دنیوى

تو از عشیره نوری ز ایل مهتابی

که هر کجا بروی خاضعانه می تابی

لجام وحشی امواج رام دست تواند

تو از طوایف پیغمبران گردابی

بدون اذن تو خاک آب هم نخواهد خورد

تو پیر معنوی باد و خاکی و آبی

به علقمه که تو با بال پر زدی گفتم

تو از قبیله تصویرهای بی قابی

نمی دهم به تو تصویر مشک، می ترسم

دوباره راه بیفتی ز بس سبک خوابی

حسین روی تو خم شد به سجده و افتاد

از آن زمان همه گفتند مُهر محرابی

رضا جعفری